FORE KAZIK UYGULAMASI
FORE KAZIK NEDİR ?
Zeminin taşıma gücü, emniyet gerilmesi gibi parametrelerine bağlı olarak zemin içerisinde dairesel kesitli bir delgi açılarak içerisine donatı ve beton yerleştirilerek yapılan zemin güçlendirme uygulamasına “fore kazık” adı verilmektedir.
Fore kazık, günümüzde inşaat sektöründe sıkça kullanılan zemin iyileştirme yöntemlerinden biridir. Zemin türüne bağlı olarak geniş bir kullanım alanına sahip olan fore kazık sistemi, güçlü ve elverişli taşıma kapasitesine sahip olamayan zeminler üzerinde kullanılır. Bu zeminlerde kullanılan kazıklar, zemin üzerine kurulacak yapının daha sağlam ve uzun ömürlü olmasını sağlar.
Zeminin taşıma gücünün ve emniyet gerilmesinin düşük olduğu, suya doygun olduğu durumlarda zeminin taşıma kapasitesini artırmak için yapılan bir tür zemin iyileştirme yöntemidir. Zemin iyileştirme, iksa sistemlerinde, şev stabilitesinde, derin kazılarda ve kazıklı temellerde yaygın olarak kullanılan bir uygulamadır.
Özellikle ülkemizde, köprü ve yüksek binalarda kullanılan en etkili temel güçlendirme yöntemlerinden birisidir. İnşaat alanlarından optimum seviyede yararlanmak, yerleşime uygun olmayan yerleri uygun hale getirmek, çevresel düzenlemeleri yapmak, depreme daha dayanıklı binalar inşa etmek gibi farklı amaçlarla farklı kullanım alanlarında tercih edilmektedir.
FORE KAZIK Nasıl Yapılır?
-“Fore kazık nasıl yapılır?” sorusunu yanıtlamadan önce bu kazıkların büyüklüğü hakkında bilgi sahibi olunması gerekir. Fore kazıkların çap standartı 65 cm’den başlamaktadır. Kazıklar, fore kazık teknik şartnamesi kapsamında uygun çap oranlarında üretildikten sonra zemin içerisinde yerleştirilmeye hazır hale gelir. Fakat bu işlemden önce mutlaka zemin şartları iyi değerlendirilmelidir. Kullanılacak iş makineleri ve ekipmanlar uygulama sırasında mutlaka hazır bulundurulmalıdır. Ardından zemin içerisinde kuyu açılımına başlanabilir. Açılan kuyuların her biri fore kazık yerleşimi için özel olarak hazırlanır. Kuyuya yerleştirilen malzemeler ve kazıklar tam olarak teknik şartları sağladığında kuyu içerisinde beton dökümü işlemi başlar. Fore kazık beton dökümü işlemi tamamlandıktan sonra betonun kuruması için bekleme sürecine girilir. Bu noktada yüzey üzerine konumlandırılan bir drenaj sistemi, fore kazıkların görevini daha iyi yerine getirmesine yardımcı olacaktır. Böylece zemin yeraltı sularından korunacak ve sistem daha iyi işlemeye başlayacaktır.
-İmalata başlamadan önce; ilk olarak zemin etüdü yapılmalı ve sonrasında zemin şartları, yeraltı su seviyesi, kazık boyu ve çapı gibi faktörlere bağlı olarak uygun makine ve ekipman tercih edilmelidir.
Zemine açılan delgi, muhafaza(kılıf) borusu ya da bentonit çamuru kullanılarak yapılabilir.
Bentonit(delgi) çamuru kullanılması durumunda, delgi sonucu çıkan çamurun kumdan arındırılmasıyla dışarıda hazırlanan donatı vinç yardımı ile delgi içerisine indirilir ve proje kotlarına uygun olarak yerleştirilir.
Daha sonra ise beton tremi boruları kullanılarak kazık alt ucundan üst ucuna doğru dökülerek tamamlanır. Genelde 65-300 cm çaplarında ve 0-50 metre uzunluğunda standart delgi ekipmanları ile yapılır.
FORE KAZIK Nerelerde Kullanılır?
Fore kazık makineleri yardımıyla zemin üzerinde güven ve denge ilişkisinin kurulmasına yardımcı olan fore kazıklar, günümüzde oldukça geniş bir kullanım alanına sahiptir. Fakat kullanım alanının en yaygın olduğu alan derin bölgelerdir. Baraj, derin temel bölgelerine verilecek en güzel örneklerdendir. Yine bu yakın bir örnek olarak, yeraltı su seviyelerinin yüksek olduğu alanlarda sıkça kullanılır. Bu alanda kullanılmasının en önemli sebebi, sudan dolayı zayıflaşan zeminin mühendislik özelliklerini iyileştirmektir. Zemin altından sonra fore kazıklar en çok köprü ve viyadük inşaatlarında kullanılmaktadır. Viyadüklerin zorlu kıvrımlarına ve yükselen bölgelerine yerleştirilen fore kazık faydaları itibarıyla daha güvenli bir geçiş sağlanmaktadır. Çünkü köprü ve viyadükler kendi ağırlıklarının dışında, bir de üzerlerinden her an geçen araçların yükünü taşımaktadır. Bu ağırlıklar birleştiğinde sağlam bir yapıyı uzun süre kullanıma açmak kolay olmayabilir. Fore kazık sayesinde bu yapılar etkin bir kullanım sunar. Bir diğer kullanım alanı da demiryolları olarak öne çıkıyor. Tüm bunlara ek olarak deprem bölgesi ve fay hattı üzerindeki yerleşim yerlerinde fore kazık kullanımının oldukça yaygın olduğunu söylemek mümkündür.
Zemin İyileştirme Yöntemlerinde: Taşıma gücü zayıf olan zeminlerde donatısız beton kullanılarak iyileştirilmesinde kullanılır.(Plastik Kazık)
Derin Temellerde(Kazıklı Temeller): Üst yapı yüklerini, taşıma kapasitesi yeterli olan zemin ya da kayaya iletmek için yapılır.
İksa Sistemlerinde(Derin Kazılarda): Kazı etrafında oluşabilecek göçme, kayma, devrilme gibi durumlara karşı iksa amaçlı kazık uygulaması yapılır.
fore kazık
FORE KAZIK Niçin Tercih Edilir?
Sağlam zemine ulaşabilmek için farklı uygulamaları vardır.
Bu yöntemle fazla kazı- dolgu işlerinin önüne geçilir.
Bu yöntemle çevredeki toprak örtüsüne fazla zarar verilmez.
Titreşim ve gürültünün az olması sebebiyle çevreye verdiği zarar daha azdır.
Uygun kullanım yerlerinde daha ekonomiktir.
Diğer yöntemlere göre daha dar alanlarda ve derinlerde çalışılabilmektedir.
-Bu yöntemler; zemin sınıfına, yoğunluğuna vb. parametrelere bağlı olarak dört farklı şekilde uygulanabilmektedir.
Temel anlamıyla, jeoteknik sondaj vb. araştırmalar sonucunda zayıf bulunan zemin üzerine oturacak yapıların zarar görmemesi için zayıf zeminin fore kazıklar ile güçlendirilmesidir. Bu nedenle yeraltı çalışmalarında da sıklıkla kullanılır. Fore kazık kullanımı deprem bölgelerinde oldukça yaygındır. Bu kazıkların en önemli görevlerinden biri zemini ve akabinde zemin üzerindeki yapıyı korumak olduğundan, fay hattı üzerindeki yapılaşmalarda oldukça sık kullanılır. Binaların, iş yerlerinin, konutların ve birçok yüksek yapının korunmasında oldukça önemli bir görev oynar. Fore kazık deprem bölgesinde bulunan yapıların güvenliği için olduğu kadar, viyadük ve köprü gibi yüksek yapıların konumlanabilmesi için de oldukça önemlidir. Fore kazık temel anlamıyla baraj yapımı sırasında sıkça kullanılır. Bu yapıların inşaat yükünün ağır ve yüklü olması, fore kazık kullanımını mecburi hale getirmiştir. Deprem bölgelerinde sıkça kullanılan fore kazıklar zemin problemi yaşayan bölgelerin daha etkin ve verimli bir şekilde kullanılmasını sağlar. Öyle ki, depremin etkileri ile zarar görmüş çeşitli bina ve yapıların zemin güvenliğinin sağlanması ile yeni yaşam alanları doğmaya başlar. Bunun haricinde, heyelan kütlesini durdurmak için stabilite problemi olan sahalarda da topuk oluşturmak gibi amaçlarla uygulanmaktadır.